Tuesday, November 23, 2021

ڪانءُ - هڪ چالاڪ ۽ چست پکي - مدهوش مير

ڪانءُ

هڪ چالاڪ ۽ چست پکي

مدهوش مير



دنيا جي تاريخ ۾ هڪ اهڙو پکي، جيڪو پنهنجو مٽ پاڻ آهي. جيڪو سنڌ جو مقامي پکي ته ناهي پر هن جي تاريخ ڏاڍي دلچسپ آهي. ڪانءُ، جنهن کي شاعرن جي امام لطيف سرڪار سر پورب ۾ واکاڻيو آهي ۽ هڪ وڏي ذميواريءَ جو ڪم، ڪانءُ کي ڏئي ٿو ته؛

ڪري، ڪانگَ! ڪُرنِشُون، پيرين پِرِينءَ پَئيجِ؛

آءٌ جو ڏِيَنئِي سَنِيھو، وِچ مَ وِساريجِ؛

اَللهُ لَڳِ، لَطِيفُ چئي، ڳُجهو ڳالِهائيجِ؛

چُئان تِئَن چئيجِ، ته کِنياتا! خوشِ هُئين.

اي ڪانگ! پرينءَ کي سلام ۽ نياز ڪري، کيس پيرين پئجانءِ! ۽ منهنجو پيغام جو ڏيانءِ، سو واٽ تي وساري نه ڇڏجانءِ! ڌڻيءَ جي واسطي، ساڻس ڳجهه ڳوھ ۾ ڳالهائجانءِ! اي ڪانگا! جئن تو کي چوان، تئن چئج، ته هميشه خوش هوندين. هيءَ لطيف جي اها خوبي آهي، جنهن ٻين شاعرن کان هٽي، ڪانءَ کي ان صف ۾ ڳڻي پيش ڪيو آهي. پوري دنيا اندر ڪانون جا چاليھ قسم آهن ۽ ڪانون جي گهڻائي ايشا جي ملڪن ۾ آهي.

Saturday, November 13, 2021

شيءِ جو قدر، اصل جاءِ تي آھي - مير قائم خان ٽالپر

شيءِ جو قدر، اصل جاءِ تي آھي

مير قائم خان ٽالپر



”هڪ دفعي هڪڙي ماڻهوءَ ڪنهن ڏاهي کان سوال ڪيو ته منهنجي زندگيءَ جي اصل قيمت ڇا آهي؟ مون کي حقيقي شعور ۽ عقل عطا ڪر.“

اهو سوال ٻڌي ڏاهي هن کي پٿر ڏنو ۽ چيو ته؛ ”هن پٿر جي تون قيمت دريافت ڪر.“

Monday, November 8, 2021

ٿر جي راڄن ڀاڳن ۾ فيصلن جا ڏاها ۽ سڃاڻپ جا پارکو - ڀارومل امراڻي

ٿر جي راڄن ڀاڳن ۾ فيصلن جا ڏاها ۽ سڃاڻپ جا پارکو

(لوڪ ادب)

ڀارومل امراڻي



ٿر ۾ هاڻي چئن گهرن جي ڍاڻي، وانڍ ۽ وانڊيئي جو رواج وڌي رهيو آهي پر اڳ ۾ وڏو ڳوٺ ٻڌي مختلف ڪڙمن قبيلن جي ماڻهن جو گڏجي ويهڻ جو رواج گهڻو هوندو هو. وڏا ست راڄ يعني ستن ڳوٺن گڏجي ست راڄي ‘راڄ ڀاڳ’ جوڙيو. ڪٿي ڪٿي ٻارنهن تڙن يعني ۱۲ڳوٺن جو گڏيل راڄ ڀاڳ رهيو آهي. گڏيل راڄ ڀاڳ ۾ وسندڙ ماڻهن جا اٿڻ ويهڻ، ريتون رسمون، مرڻا پرڻا، ڏک سک سڀ گڏيل رهيا آهن. هڪ ڳوٺ ۾ رهندڙ سمورين بردارين جو گڏيل پنچائتي نظام يا ڳوٺاڻو راڄوڻي نظام هوندو هو. جنهن ۾ سڀ گڏجي ويهندا هئا. سمورن جي راءِ جي اهميت هوندي هئي. ڪير به ڪنهن کان ننڍو وڏو نه هوندو نه هو. لوڪ ڏاهپ جي چوڻي ۾ چيو ويندو آهي ته؛