Saturday, February 24, 2018

ملھ وڙھ، ڌڪ آيو ته مون تي آ

ملھ وڙھ، ڌڪ آيو ته مون تي آ
منظور ڪوھيار
ملھ پهلوان، لاڙڪاڻي اسٽيڊيم ۾ لٿل هيا. پِڙَ تي هڪ ٻئي کي وارا کڻي کڻي پئي هنيائون. ماڻهن، هنڀوڇيون پئي هنيون. ڏسندڙن ۾ ملان، مستانو ۽ مڪاني به اڳيان اڳيان ويٺا هيا. ملان پهرئين، ٻئي ۽ ٽئين جوڙ وارن ملهن جي ملھ ڏسي سمجھي ويو، ته ملھ مفاهمتي نظريي تحت وڙهي ٿي وڃي. ڌڪ لڳي ۽ همراه نه آٺرجي، اها ڪهڙي ملھ چئبي!؟ سو پهرئين جوڙ جي ٻن ملهن کي سڏي چيائين؛ ”ڪوڙي ملھ، ميدان جي بي عزتي آهي. توهان جي ملھ کان ته مدرسن ۾ ڀلي وڙهجي ٿي. ٻيو ته ڇڏيو، توهان کان ته ڀلي، اديب يا فيسبوڪي دانشور وڙهن ٿا.“

Saturday, February 10, 2018

سنڌي لوڪ ادب جي واهر ڪير ڪندو؟ - عاجز رحمت الله لاشاري

سنڌي لوڪ ادب جي واهر ڪير ڪندو؟
عاجز رحمت الله لاشاري
سنڌ جي شهرن ۾، ڪافي پڙهيل طبقو آهي، ماڻهن جي وندر ورونهن ۽ تفريح طبع لاءِ ڪئين وسيلا موجود آهن. جڏهن ته ٻهراڙين ۾ ڪافي عوام اڻپڙهيل آهي، پر کين پنهنجيءَ وندر لاءِ، ٻين وسيلن کانسواءِ، لوڪ ادب جا بيمثل ۽ بيشمار خزانا موجود آهن. ماڻهو ڏسو ته بلڪل سادا، لڱن تي پورو لٽو نه لڀين، پر جڏهين ٿا سَٿ ۾ ويهي ملوڪ پنهنجو منهن کولين تڏهن لفظن جون لڙهيون اهڙيءَ طرح ٿا اوتين، ڄڻ سڳين ۾ موتي ٿا پوئين. درحقيقت لوڪ ادب، ملڪ جي ٻوليءَ ۽ ادب جو بنياد آهي. ٻهراڙيءَ جي سگهڙن وٽ بي بها خزانو موجود آهي، جنهن کي هو سيني ۾ سانڍيندا آيا آهن. ڪيترا ملوڪ پنهنجي حياتيءَ جو دور پورو ڪري هليا ويا ۽ اهو خزانو به ساڻ کنيو ويا، ڇو ته وٺڻ وارو ڪو هو ئي ڪو نه. پر هاڻي وقت جي تقاضا آهي ته اهو کانئن وٺي، ضايع ٿيڻ کان بچائي، پوين لاءِ توشو ڪيو وڃي. خزاني کي هٿ ڪرڻ لاءِ پارکو، اورچ، هڏ-ڏوکي، سياڻا ۽ سالڪ هجن، جي شيءِ کي سڃاڻي ان جو قدر به ڪن.

Monday, February 5, 2018

اردو ادب ۾ ڪتا-شناسيءَ جي روايت

اردو ادب ۾ ڪتا-شناسيءَ جي روايت
حسنين جمال
انجنيئر عبدالوھاب سھتو
سگ-شناسي يا ڪتن جي ڄاڻ بابت اردوءَ جون چند چوڻيون ۽ پھاڪا خدمت ۾ پيش ڪجن ٿا.
المثل فی الکلام کالملح فی الطعام۔
گفتگوءَ منجھ، پھاڪي/ چوڻي جي اھميت اوتري ئي ڄاڻجي، جيتري کاڌي منجھ لوڻ جي آھي.
ھن وچور اندر جتي ضرورت محسوس ڪئي اٿم، اتي وضاحت پڻ ڏني اٿم. روان تبصرو ته ڪيل آھي ئي آھي، تنھن ھوندي به اگر ڪا ڪمي ڪوتاھي نظر اچي ته نظر انداز ڪري ڇڏيندا.

جيترا وات، اوتريون ڳالهيون - مير اعظم علي ٽالپر

جيترا وات، اوتريون ڳالهيون
مير اعظم علي ٽالپر
سنڌي زبان وسيع تر آهي، جنهن ۾ کوڙ سارا مثال موجود آهن. اهي مثال هر ڪو سنڌي ۽ سنڌ واسي ڄاڻي ٿو ۽ انهن جو پڙاڏو سنڌ کانسواءِ جتي سنڌي ڳالهائي وڃي ٿي اتي اهي مثال استعمال ٿيڻ جي صورت ۾ ٻڌڻ ۾ اچي ٿو. سنڌ کانسواءِ، هند ۾ پڻ سنڌي پهاڪا مشهور آهن. هڪ مثال مشھور آهي؛
”ڪنهن جو کلڻ به خواري، ڪنهن جو روئڻ به راحت.“