جپاني پھاڪا ۽ چوڻيون - انجنيئر عبدالوھاب سھتو

جپاني پھاڪا ۽ چوڻيون

ترجمو ۽ تشريح: انجنيئر عبدالوھاب سھتو

پھاڪو، مختصر ضرور ھوندو آ، ليڪن منجھس سالن جو تجربو لڪل ھوندو آ. اھو، ڪتابن جو اھڙو نچوڙ ھوندو آ، جنھن کي ھڪ سِٽ ۾ بيان ڪري ڇڏبو آ. گھڻا دفعا ته ھڪ سٽ، زندگيءَ ۾ اھڙي تبديلي آڻيندي آ، جيڪا ھزارين صفحا نه ٿا آڻين.

ھڪڙو ڪتاب لکيو ويو آ  Japanese Proverbs  جنھن جو ليکڪ آ David Gales. ھيءُ ڪتاب ٻه سؤ مشھور جپاني پھاڪن ۽ چوڻين جو مجموعو آھي. انھيءَ ڪتاب جو غور سان مطالعو ڪيو ويو، جنھن جي نتيجي ۾ پندرھن کن اھڙا پھاڪا ۽ چوڻيون چونڊيا ويا آھن، جيڪي اگر دماغ جي ڳڙکي کولي پڙھجن ته حيران ڪندڙ طريقي سان سوچ کي مٽائي ٿا سگھن.

چونڊ پھاڪا ۽ چوڻيون ھيءُ آھن؛

۱. صلاح ھر ڪنھن کان وٺ، حتانڪ گوڏن کان به وٺ. (جپاني، چوڻي)

(ھڪ ذھن کان ٻه وڌيڪ ڀلو سوچيندا. ھڪ شخص جي راءِ کان علم وارن سان صلاح ڪرڻ بھتر آ. ڇو جو صلاح وٺندڙ کي، ڪڏھن به پڇتائڻو نه پوندو آ. ۲. ٻُوڙو ٻڌي، صلاح/ آچار ڪجي. ۳. ھر معاملي ۾، آچار ويچار ڪرڻ بھتر آ. ۴. ہر کسی سے مشورہ لیں یہاں تک کہ گھٹنوں سے بھی۔)

۲. باندر به ڪڏھن ڪڏھن وڻ تان ڪِري پوندو آ. (جپاني، پھاڪو)

(ماھر ماڻھوءَ کان به غلطي ٿي ويندي آ. اھو ھرگز سمجھڻ نه گھرجي ته غلطي، ڪنھن کان به نه ٿيندي آ. ۲. اھو سئيس ئي ناھي، جنھن ڌڪ نه کاڌو ھجي. ۳. بندر بھی درخت سے گر جاتا ہے۔)

۳. حياتي، ڏيئي مثل آ. طوفان کان اڳ ٻاري وٺ. (جپاني، چوڻي)

(ڏيئو طوفان جي اندر، ٻريل به وسامي ويندو آ. ان کي ٻارڻ اڃا ڏکيو آ. ۲. موت کان اڳ، حياتيءَ کي سڦل بڻائي ڇڏ. ۳. زندگی چراغ ہے ہوا سے پہلے جلا لو ۔)

۴. سفر، ڀل ھزار ميلن جو ھجي پر شروع، وک کڻڻ سان ڪبو آ. (جپاني، پھاڪو)

(ھر وڏي ڪم جي شروعات، ننڍن ڪمن ڪرڻ سان ٿيندي آ. ۲. ہزار میل کا فاصلہ بھی ایک قدم سے شروع ہوتا ہے۔)

۵. ڇنل گل، جيئن ٽاڪي نه ٿو سگھجي. ٽٽل دل، تيئن ٽاڪي نه ٿي سگھجي. (جپاني، چوڻي)

(جيڪو ٿي ويو، سو ھاڻ اڻ-ٿيڻو آ. گذريل وقت، ڪنھن تي موٽي نه آيو آ. پوءِ پڇتائڻ کان، وقت مان اڳي فائدو وٺجي. ۲. نڪتل گفتو، ڇٽل تير؛ موٽي نه اچن ماڳ. ۳. جس طرح ٹوٹا ہوا پھول شاخ پر نہیں جڑ سکتا اسی طرح شیشہ بھی ٹوٹنے کے بعد نہیں جڑ سکتا۔)

۶. ڪتن جي جھيڙي ۾ ٻار وڙھندا آھن. ٻارن جي جھيڙي ۾ وڏا وڙھندا آھن. (جپاني، چوڻي)

(ھر ڪو پنھنجن جي طرفداري ڪندي، جھيڙو جھٽو ڪندو آ. ۲. ٻارن جي ڳالھين تان، وڏا وڙھندا آھن. ۳. کتوں کی لڑائی میں بچے لڑ پڑتے ہیں،  اور بچوں کی لڑائی میں بڑے۔)

۷. بيوقوف شخص ۾ به ڪا نه ڪا خوبي ضرور ھوندي آ. (جپاني، چوڻي)

(دنيا اندر، ڪا به شيءِ اجايي خلقيل ناھي. ۲. خراب واچ، ڏينھن ٻه گھمرا، وقت صحيح ٻڌائيندي آھي. ۳. بیوقوف شخص میں بھی ایک قابلیت ضرور ہوتی ہے. ۴. خراب گھڑی بھی دن میں دو مرتبہ درست وقت بتاتی ہے۔)

۸. جيڪي ڇڏي ويندا آھن، سي ھوريان ھوريان وساري ڇڏيندا آھن. (جپاني، چوڻي)

(جو اکيئون ڏور، سو دليئون ڏور. ۲. جو چلھ تي، سو دل تي. ۳. جو چھوڑ جاتے ہیں وہ آہستہ آہستہ بھولنا شروع ہوجاتے ہیں۔)

۹. محبت ۽ کنگھ، لڪائي نه لڪن. (جپاني، چوڻي)

(نڙيءَ ۾ ڦاٿل، سرڪي کي ھٽائڻ واسطي، زور ڏئي کنگھبو آ ته جيئن نڙي سرلي ٿئي. اگر دٻائبس ته ساھ ويندو. ۲. عشق ۽ مشق، لڪائي نه ڪن لِڪُ. ۳. خون ۽ کٿوري، لڪائي نه لڪن. ۴. کنگھ اُپڙي ته ھپ ڪرڻ ناممڪن. ۵. پیار اور کھانسی کو کبھی چھپایا نہیں جاسکتا۔)

۱۰. قسمت به سدائين بھادرن جو ساٿ ڏنو آ. (جپاني، چوڻي)

(رب به تن جي مدد ڪري ٿو، جيڪي پنھنجي مدد پاڻ ڪن ٿا. ۲. ھمت بندا، مدد خدا. بي ھمت بندا، بيزار خدا. ۳. قسمت ہمیشہ بہادر کا ساتھ دیتی ہے۔)

۱۱. چالاڪ باز، ڏاٺون لڪائي. (جپاني، پھاڪو)

(ذھين ماڻھو، مڙني کان آخر ۾ ڳالھائيندو آ ۽ ڏاڍو سٺو ڳالھائيندو آ. ۲. باز به لڪي حملو ڪندو آ. ۴. چالاک شاہین پرندہ اپنے جبڑے چھپاتا ہے۔)

۱۲. فائدو ڏيندڙ دوا، اُگري لڳندي آھ. (جپاني، پھاڪو)

(سٺي ۽ سھڻي نصيحت، ڪؤڙي لڳندي آ، ليڪن فائدو مڙني کان وڌيڪ ڏيندي آ. ۲. بہترین دوائی کا ذائقہ منہ کو کڑوا لگتا ہے۔)

۱۳. پراون معاملن کي پنھنجي مٿي جو سور نه بڻاءِ. (جپاني، چوڻي)

(پراوا ٽٽ، پنھنجي مغز ۾ نه وجھ. ۲. پراون معاملن ۾ ڄنگھ نه اڙاءِ. ۳. جنھن جو جيڏو، تنھن جو تيڏو. تون پنھنجو مٿو نه کپاءِ. ۴. ايءُ ڄاڻي، اوءَ ڄاڻي، تئين ٻيٺي اٽا تور. ۵. دوسروں کے معاملات کو سر کا درد مت بنائیں۔)

۱۴. طالب العلم جو پيٽ، سدائين خالي. (جپاني، چوڻي)

(ڀريل پيٽ تي علم، مغز ۾ نه ويھندو آ. ۲. علم کي حاصل ڪرڻ لاءِ، پيٽ خالي رکڻ ضروري آ. ۳. بک، دماغ کي تيز ڪيو ڇڏي. ۴. علم جي طالبوءَ جي، علم منجھان دل ڀربي ئي ناھي. ۵. علم جي تانگھ، پلجڻي ناھي. ۶. طالب علم کا پیٹ کبھی بھرا ہوا نہیں ہوتا۔)

۱۵. آسمان تي تاڻيل تير، موٽي مٿي ۾ ئي لڳي. (جپاني، پھاڪو)

(اڀ ۾ جو ٿڪ اڇلائي، سو منھن ۾ پائي. ۲. جيڪو وڏن تي ھٿ کڻندو، سو سور وڏا ئي سھندو. ۳. ۔ آسمان کو مارا گیا تیر خود کو لگتا ہے۔)

(حامد اقبال جي فيسبڪ وال تي رکيل اردو پوسٽ تان ترجمو ڪري سان کنيل)