کوار ٻوليءَ جا پھاڪا ۽ چوڻيون - محمد نقيب الله رازي - انجنيئر عبدالوھاب سھتو

کوار ٻوليءَ جا پھاڪا ۽ چوڻيون

ليکڪ: محمد نقيب الله رازي

مترجم: انجنيئر عبدالوھاب سھتو

لسانيات جي اصولن ۽ گھڙاوت جي طريقن مطابق، کوار ادب جو اُسلوب، وڏي اھميت جو حامل آھي. ٻيو ته ’علم بيان ۽ معاني‘ ۽ ’بلاغت‘ ۾ ان جي بيان جو انداز پڻ متاثر ڪندڙ آھي. انھيءَ لحاظ کان کوار ادب جون سرحدون، پنھنجي ڳالھائيندڙن جي ڀيٽ ۾، ڪافي ڪشاديون آھن. اصطلاحن ۽ ورجيسن جو انداز، پنھنجي جيسي ادب کان ٿورو مختلف ۽ صاف سٿرو پڻ اٿس. تشبيھن ۽ استعارن ۾، ٿورو ٿورو ڪري، نواڻ ايندي ٿي وڃيس ۽ پنھنجي مجموعي حيثيت جي اعتبار کان کوار ادب، ھڪڙي صاف سٿري ۽ مھذب زبان جو ادب سڏرائڻ جي مستحق آھي. خاص طور تي تشبيھن ۽ پھاڪن/ چوڻين جي صفائي سٿرائي، ھن زبان جي آڳاٽي سرمايي کي مٿي کڄي اچڻ جو ثبوت پيش ڪن ٿيون ۽ کوار ٻوليءَ کي ھڪ مستند ٻوليءَ ۽ ادب جي ذمري ۾ آڻي بيھارڻ جو ڪردار ادا ڪن ٿيون.

ننڍڙي مري نه ماءُ- انجنيئر عبدالوھاب سھتو

ننڍڙي مري نه ماءُ، ٻڍڙي مري نه جوءِ،

ڪنت چڙيلي نا مري، مت جھڻڪ وھيڻي ھوءِ! (چوڻي)

انجنيئر عبدالوھاب سھتو

ننڍڙي؛ ننڍي ھوندي، ٻال اوسٿا ۾. ان عمر ۾ ماءُ کان سواءِ ڪير به ٽھل ٽڪور نه ڪري سگھندو آھي. نه گونھ مٽ جي ڪندو ۽ نه وقت تي کاڌي پيتي جي ڳڻتي ھوندس. روئڻ ۽ رسڻ تي پرچائڻ وارو به ڪير نه ھوندو آھي.

ٻڍڙي؛ ٻڍاپي ۾، ڪراڙپ ۾، جڏھن ڀائر ۽ ڀينر به جدا فدا ٿي وڃن يا مري کپي وڃن. ان وقت مرد کي فقط ۽ فقط گھر-واريءَ جو سھارو ھوندو آھي. ان عمر ۾ پٽ ۽ نوھر ته ٺھيو پر سڳي ڌيءَ به ھٿ نه وجھندي آھي. ڀيڻ ڀرائي ته اڃا وٿيرڪا ھوندا آھن.

اچو ته پھاڪا ورجايون - سھيل احمد صديقي - انجنيئر عبدالوھاب سھتو

اچو ته پھاڪا ورجايون

ليکڪ؛ سھيل احمد صديقي

مترجم: انجنيئر عبدالوھاب سھتو

چوڻين ۽ پھاڪن (ضرب المثل جمع ضرب الامثال) جي اھميت کان ڪو به سمجھ رکندڙ انڪاري ٿي نه ٿو سگھي. چاھي اھو معاملو عربي، ترڪي، فارسي ۽ اردوءَ جھڙين مشرقي ٻولين جو ھجي، ٻين علائقائي/ مقامي زبانن ۽ ٻولين جو ھجي يا انگريزيءَ سميت سمورين مغربي ٻولين جو ھجي. ”پڙھيل لکيل جاھل“ اڪثر اھو چوندي ٻڌا ويا آھن ته؛ ”اصطلاح (محاوري Idiom) ۽ چوڻي/ پھاڪي (ضرب المثل Proverb/ Saying) جي ضرورت ڪھڙي آھي؟ ايڏا ته ڏکيا ھوندا آھن، سمجھڻ ۾. سڌي سادي نموني ڳالھايو.“ مگر اھا ڳالھ ھو پنھنجي ”فادري“ ٻوليءَ متعلق نه چوندا. حالانڪ پاڻ ان زبان جي اصطلاحن ۽ پھاڪن کان به عام طور تي اڻ واقف ھوندا آھن.